میرزاآقا عسگری (مانی)

   ﺍﻧﺪﺭ ﺁﺩﺍﺏ ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﻰ

ﻓﺮﺯﻧﺪﻡ! ﺍﮔﺮ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﻳﺎﺭﻯ ﭘﻨﺎﻩ ﮔﺰﻳﻨﻰ، ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺍﺭﺍﻟﺤﻜﻮﻣﻪﺍﻯ ﺩﺭ ﻏﺮﻳﺒﺴﺘﺎﻥ ﺭﺳﺎﻥ، ﺑﻪ ﺩﺍﺭﺍﻟﺤﺎﻛﻤﻪﻯ ﺁﻧﺠﺎ ﺭﻭ، ﻭ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﻟﺎﻑ ﻭ ﮔﺰﺍﻑ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺩﺭﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﻗﺎﺿﻰﺍﻟﻘﻀﺎﺕ، ﺣﻴﺎﺕ ﺗﻮ ﺩﺭﺩﺳﺖ ﻗﺼﺎﺑﺎﻥِ ﻭﻃﻦ ﺩﺭﺧﻄﺮ ﺑﻴﻨﺪ، ﻭ ﻣﻤﺎﺕ ﺗﻮ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻏﺎﺻﺒﺎﻥ ﻭﻃﻦ، ﺑﺪ ﺍﺯ ﺑﺘﺮ ﺑﻴﻨﺪ. ﭼﻮﻥ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺗﺬﻛﺮﻩ (ﺑﻪ ﻟﻔﻆ ﺍﺟﺎﻧﺐ: ﭘﺎﺳﭙﻮﺭﺕ) ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺷﺪ، ﺍﻳﻨﺒﺎﺭ ﺑﻪ ﻗﻨﺴﻮﻝ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻣﺤﺮﻭﺳﻪﻯ ﺧﻮﺩ ﺷﻮ، ﻭ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺩﺭﻭﻍ ﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺮﻗﻨﺴﻮﻝ، ﺣﻴﺎﺕ ﺗﻮ ﺩﺭﻫﺠﺮﺕ ﺩﺭﺧﻄﺮ ﻳﺎﺑﺪ، ﻭ ﻣﻤﺎﺕ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺩﺭﻏﺮﺑﺖ ﺑﺪ ﺍﺯ ﺑﺘﺮ ﻳﺎﺑﺪ. ﺣﺎﻝ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺩﻭ ﺗﺬﻛﺮﻩ ﺩﺭ ﺍﻧﺒﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ. ﺍﺯ ﺣﻀﺮﺕ ﺳﺎﺭﻕ ﺭﺣﻤﺖﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻘﻞ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ: ﺩﻭ ﺁﺩﻡ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺍﺳﺖ! ﻭ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺩﻭ ﺗﺬﻛﺮﻩ ﺩﺭ ﺟﻴﻔﻪ ﺩﺍﺭﺩ، ﺩﻭ ﺁﺩﻡ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﭼﻮﻥ ﻫﺮ ﺁﺩﻡ ﺩﻭﭘﺎ ﺩﺍﺭﺩ، ﭘﺲ ﺍﻭ ﭼﻬﺎﺭﭘﺎ ﺩﺍﺭﺩ! ﻭ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺑﺎﺩ ﺍﺯ ﻛﺪﺍﻡ ﺳﻮ ﺁﻳﺪ، ﺍﻭ ﺑﻪ ﭼﻬﺎﺭ ﺟﺎﻧﺐ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺭﻓﺘﻦ!. ﺩﻟﺒﻨﺪﻡ! ﻟﻔﻆ ﭼﻬﺎﺭﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﺣﻴﻮﺍﻥ ﻣﮕﻴﺮ، ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺣﻴﻮﺍﻥِ ﺑﻰﭼﺎﺭﻩ ﻓﻘﻂ ﺩﻭ ﭘﺎ ﺩﺍﺭﺩ، ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ ﭼﻬﺎﺭ ﺩﺳﺖ ﻭ ﭘﺎ ﺭﻭﺩ! ﺗﺪﻛﺮﻩ ﻫﻢ ﻧﺪﺍﺭﺩ. ﺣﻴﻮﺍﻥ ﻛﺠﺎ، ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻛﺠﺎ؟! ﻳﻚ ﺑﺎﺭ ﻣﺮﺍ ﺩﺭ ﻏﺮﺑﺖ، ﺑﻪ ﻛﻨﺞ ﻋﺰﻟﺖ، ﻓﺮﺻﺖ ﻭ ﺧﻠﻮﺕ ﺑﻪ ﭼﻨﮓ ﺁﻣﺪ. ﻗﻠﻢ ﺩﺭ ﺩﻭﺍﺕ ﻓﺮﻭﻛﺮﺩﻡ ﻭ ﺍﻧﮕﺸﺖ ﺩﺭ ﺫﻭﺍﺕ، ﻭ ﺍﺯﺣﻴﺎﺕ ﻭ ﻣﻤﺎﺕ، ﺗﻮ ﺭﺍ ﺍﺑﻴﺎﺗﻰ ﭼﻨﺪ، ﭘﺮ ﺍﺯ ﭘﻨﺪ ﻭ ﺗﺮﻓﻨﺪ ﻧﮕﺎﺷﺘﻢ. ﭼﻨﺪ ﺑﻴﺖ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺧﻮﺍﻧﻢ ﺗﺎ ﺁﻭﻳﺰﻩﻯ ﮔﻮﺵ ﻭ ﺫﺧﻴﺮﻩﻯ ﻫﻮﺵ ﻛﻨﻰ:

ﺗﺬﻛﺮﻩ ﮔﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻡ ﺷﻴﺮ ﺩﺭ ﺍﺳﺖ
ﺷﻮ ﺧﻄﺮ ﻛﻦ ﺯﻛﺎﻡ ﺷﻴﺮ ﺑﺠﻮﻯ!
ﻳﺎ ﺗﻮ ﺭﺍ ﭼﻨﺪ ﺗﺬﻛﺮﻩ ﺩﺭ ﺟﻴﺐ
ﻳﺎ ﭼﻮ ﻣﺮﺩﺍﻧﺖ، ﻣﺮﮒ ﺭﻭﻳﺎﺭﻭﻯ

ﺍﮔﺮ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪ ﻛﻪ ﻫﺠﺮﺕ ﻛﻨﻰ، ﺑﻪ ﺟﺎﭘُﻦ ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﻛﺮﺩﻩﮔﺎﻥ ﭘﺸﻴﻤﺎﻧﻨﺪ. ﺯﺍﻥ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﺒﺎﺭﻙﺍﺕ ﺑﻪ ﻟﻔﻆ ﺟﺎﭘﻨﻰ ﭼﻨﺎﻥ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻟﺴﺎﻥ ﺍﺑﻮﻯ _ ﺍﻳﻦ ﺑﻨﺪﻩﻯ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ _ ﺑﻪ ﭼﺮﺧﺶ ﻧﺎﻳﺪ! ﻭ ﻣﻦ ﻭﺣﺸﺖ ﻛﻨﻢ ﺍﮔﺮ ﻧﺎﻡ ﻣﺒﺎﺭﻛﺖ: ﺍﺑﻦ ﺍﻟﺎﻓﺼﺢ ﺍﻟﻤﺘﻘﻠﺒﻴﻦ ﻏﺮﻳﺐﺁﺑﺎﺩﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﺎﭘﻨﻰ ﺷﻨﻮﻡ، ﻟﺎﺑﺪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺣﺎﻝ ﭘﻨﺪﺍﺭﻡ ﻛﻪ ﺍﺟﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﺁﻣﺪﻩﺍﻧﺪ، ﻭ ﺩﺭ ﺟﺎ ﻗﺎﻟﺐ ﺗﻬﻰ ﻛﻨﻢ!
ﺑﻪ ﻏﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺍﺭﺽﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻓﺮﻧﮕﺴﺘﺎﻥ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩﺍﻧﺪ ﻣﺮﻭ، ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺟﻴﻔﻪ ﻭ ﺭﺯﻕ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺩﻫﻨﺪ، ﻓﺤﺶ ﻭ ﻧﺎﺳﺰﺍ ﺑﻰﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺩﻫﻨﺪ. ﺑﻪ ﺁﻣﺮﻳﻚ ﻫﻢ ﻣﺮﻭ، ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥﺟﺎ ﻟﻔﻆ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺩﺭﻯ ﺍﺯ ﺩﻫﺎﻥﺍﺕ ﺑﺮﺑﺎﻳﻨﺪ ﻭ ﺩﻫﺎﻥ ﻣﺒﺎﺭﻙﺍﺕ ﭘﺮ ﺍﺯ ﺍﻟﻔﺎﻅ ﻏﺮﻳﺒﻪﻯ ﺁﻥﻭﺭﻯ ﻛﻨﻨﺪ. ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺗﺎ ﺑﻪﺟﺎﻯ ﻛﻠﺎﻡ ﺩﺭﻯ، ﺩﺭﻯ ﻭﺭﻯ ﮔﻮﺋﻰ! ﺑﻪ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﻧﺮﻭ ﻣﮕﺮ ﻛﻪ ﻧﺎﺩﺭﺷﺎﻩ ﺍﻓﺸﺎﺭ ﺑﺎﺷﻰ! ﻫﺸﺪﺍﺭ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﻧﺸﻮﻯ، ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﻳﺎﺭ ﺁﺑﮕﻮﺷﺖ، ﺑﺎ ﮔﻮﺷﺖ ﺯﻧﺎﻥ ﭘﺰﻧﺪ، ﻭ ﻧﻴﻤﺮﻭ ﺑﺎ ﺑﻴﻀﻪﻯ ﻣﺮﺩﺍﻥ، ﻗﻴﻤﻪ ﺍﺯ ﺟﮕﺮ ﻫﺰﺍﺭﻩﻫﺎﻯ ﺩﻟﺨﻮﻥ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺧﺎﮔﻴﻨﻪ ﺑﺎ ﻓﻴﻠﻪﻫﺎﻯ ﭘﺸﺘﻮﻥ!
ﺑﻪ ﺭُﻡ ﻫﻢ ﻫﺠﺮﺕ ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﭘﺎﭖ ﺍﻋﻈﻢ ﺁﻥ ﻣُﻠﻚ ﺭﺍ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺗﻮ ﻧﺘﻮﺍﻧﻰ ﺩﺭﺁﻥ ﻣﻠﻚ ﺑﮕﻮﺋﻰ ﻛﻪ ﭘﺎﭖِ ﻣﺘﻮﺍﺭﻯ ﻫﺴﺘﻰ! ﺑﻪ ﻟﻨﺪﻥ ﻫﻢ ﻣﺮﻭ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺁﻥﺟﺎ، ﺷﻬﺒﺎﻧﻮﺋﻰ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺭﻭﻥ ﺍﻓﺘﺪ، ﺟﺎﻥﺍﺕ ﺩﺭ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎﻯ ﭘﺎﺭﻳﺲ ﺍﺯ ﺗﻦ ﺑﺮﻭﻥ ﺍﻓﺘﺪ! ﺣﺎﻝ ﺗﻮ ﺭﺍ ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺪﺍﻡ ﻣُﻠﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺪﻥ:
ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺮﻩ ﺷﻮ ﻓﺮﺯﻧﺪﻡ! ﻭ ﭼﻨﺪﻯ ﻣﻜﺘﺐ ﻭ ﻣﺤﻔﻞِ ﮔﺪﺍﻳﺎﻥِ ﺁﻥ ﺩﻳﺎﺭ، ﺗﻠﻤﺬ ﻓﺮﻣﺎ ﺗﺎ ﭘﺨﺘﻪ ﮔﺮﺩﻯ ﺩﺭ ﺳﺎﺋﻠﻰ، ﻭ ﺁﻣُﺨﺘﻪ ﮔﺮﺩﻯ ﺩﺭ ﻛﺎﻫﻠﻰ، ﻭ ﺳﺨﺘﻪ ﮔﺮﺩﻯ ﺩﺭ ﺟﺎﻫﻠﻰ! ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻃﻰ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﻣﻌﻨﻮﻯ ﻭ ﻛﺴﺐ ﺣﻴﻞ ﺩﻧﻴﻮﻯ، ﻗﺒﺎﻯ ﺁﺧﻮﻧﺪﻯ ﺑﻪ ﺑﺮﻛﻦ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻣﻜﻨﻪﻯ ﻣﻘﺪﺳﻪ ﮔﺬﺭ ﻛﻦ. ﺁﻥﮔﺎﻩ، ﺍﻧﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﺧﻤﺲ ﻭ ﺫﻛﺎﺕ ﺳﻨﮕﻴﻦﻓﺮﻣﺎ ﻭ ﺟﻴﻔﻪ ﺍﺯ ﺻﺪﻗﺎﺕ ﻭﺯﻳﻦ ﻧﻤﺎ.
ﺩﻋﺎ
ﺍﻯ ﻣﻘﻠﺐ ﺍﻟﻘﻠﻮﺏ! ﭼﻪ ﻧﻴﻜﻮ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﻨﺪﻩﻯ ﺻﺪﻳﻖ ﻭ ﺳﮓ ﺩﺭﮔﺎﻩﺍﺕ ﺭﺍ ﭼﻨﺎﻥ ﺁﻓﺮﻳﺪﻯ ﻛﻪ ﻣﺪﺍﻡ، ﺩﻫﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻟﺘﻤﺎﺱ ﺑﺎﺯ، ﻭ ﭘﻨﺠﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺍﻫﺶ ﻭ ﮔﺪﺍﺋﻰ ﻓﺮﺍﺯ ﻛﻨﻢ! ﻛﻪ ﺍﻳﻦ، ﺳﻬﻞﺗﺮﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻭﺻﻞ ﺑﻪ ﺭﺯﻕ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻮ ﺧﻮﺩ ﻣﻰﺷﻨﻮﻯ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ ﻭ ﻣﻰﺩﺍﻧﻰ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﻧﻤﻰﮔﻮﻳﻢ! ﭘﺲ، ﺭﺯﻕ ﺍﻓﺰﻭﻥ ﻓﺮﻣﺎ! ﺣﻜﻤﻴﻪﺍﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﻭﻝ ﻓﺮﻧﮓ ﻓﺮﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺍﺟﺐ ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﻯ ﺭﺍ( ﻛﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎﻥ ﺁﮔﺎﻩﺍﺕ ﺁﻥ ﺭﺍ ﭘﻮﻝ ﻧﻔﺖ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﺗﺴﻤﻴﻪ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ) ﺍﻧﺪﻛﻰ ﺑﻴﻔﺰﺍﻳﻨﺪ! ﺯﻳﺮﺍﻛﻪ ﻣﺮﺍ ﻭ ﺍﺑﻦﺍﻟﺎﻓﺼﺢ ﺭﺍ ﺩﻧﺪﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺩﻩﺍﻯ، ﭘﺲ، ﻟﺎﻋﻠﺎﺝ، ﻧﺎﻥ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮﺩ ﺑﺪﻫﻰ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻫﺮ ﺁﻥ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺩﻧﺪﺍﻥ ﺩﻫﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﻥ ﻫﻢ ﺩﻫﺪ! ﺳﭙﺎﺱ ﺗﻮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻣﺮﺍ ﺳﺎﺋﻞ ﻭ ﺳﺎﺋﻞ ﻣﺴﻠﻚ ﺁﻓﺮﻳﺪﻯ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﻧﺪﺍﺩﻯ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻯ ﮔﺪﺍﺋﻰ ، ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻭ ﻛﻮﺷﺶ ﭘﺮﺩﺍﺯﻡ ﻭ ﺳﺮ ﺍﺯ ﺟﻬﻨﻢ ﺯﺣﻤﺖ ﻭ ﻣﺮﺍﺭﺕ ﻭ ﺟﻮﺷﺶ ﺩﺭﺁﻭﺭﻡ. ﺑﻪ ﺩﺭﺳﺘﻰ ﻛﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻣﺎﻝ ﺧﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺧﺮ ﻣﺎﻝ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺎﻝِ ﺧﺮ ﻫﻢ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺷﻜﺮ ﻛﻪ ﺍﺻﻠﺎً ﻧﺪﺍﻧﻢ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮﺑﺮﻩﺍﻯ ﺑﺎﺷﺪ!
 
 ***
برگرفته از کتاب «باد در تنبان، به از باد در میدان» گزیده ای از طنزهای مانی. انتشارات هومن. آلمان .
:
 
برای تهیه ی این کتاب که ۱۰ یورو قیمت دارد می توانید با نشانی زیر تماس بگیرید:
Asgari
Untere Heide str.۱۵
۴۴ ۷۹۳ Bochum
Germany
asgari@mani-poesie.de