ﺍﻧﺪﺭﺯﻧﺎﻣﻪﻯ ﺍﻓﺼﺢﺍﻟﻤﺘﻘﻠﺒﻴﻦ

ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻣﻪﻯ ﻣﺼﺤﺢ!

ﺍﻧﺪﺭﺯﻧﺎﻣﻪ ﺍﺯ ﺷﺎﻫﻜﺎﺭﻫﺎﻯ ﻋﻠﺎﻣﻪ ﺩﻫﺮ، ﻣﻮﻟﺎﻧﺎ، ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻓﺼﺢﺍﻟﻤﺘﻘﻠﺒﻴﻦ ﺍﺭﻭﺍﺣﻨﺎﻓﺪﺍ، ﻋﺎﺭﻑ ﻭ ﺻﻮﻓﻰ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﻠﺎﺩ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﻗﺮﻥ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻠﺎﺩﻯ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﻋﻬﺪ ﺑﻮﻕ ﻭﻗﺮﻥ ﺍﻭّﻝ ﻫﺠﺮﻯ ﺩﺭ ﻣﻤﺎﻟﻚ ﺭﻗﻴﻪﻯ ﻓﺮﻧﮓ ﺩﺭ ﻗﻴﺪ ﺣﻴﺎﺕ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻭ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ، ﭘﻴﺸﻮﺍﺋﻰ ﺩﺳﺖﻭﭘﺎﺑﺴﺘﻪ ﻭ ﻋﻠﺎﻣﻪﺍﻯ ﺩﺭﻫﻢﺷﻜﺴﺘﻪ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺖﭘﻴﺸﻪﺍﻯ ﻭﺭﺷﻜﺴﺘﻪ ﻭ ﺍﻧﺪﺭﺯﮔﻮﻳﻰ ﺩﺭ ﻛﻨﺞﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩ، ﺩﺭ ﺷﺐﻫﺎﻯ ﺟﻤﻌﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﻳﻜﺸﻨﺒﻪﻯ ﺗﺮﺳﺎﻳﺎﻥ، ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺑﺮﻭﻣﻨﺪ ﺧﻮﺩ ﺍﺑﻦﺍﻟﺎﻓﺼﺢ ﻏﺮﻳﺐﺁﺑﺎﺩﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺭﺯ ﻭ ﺩﻋﺎ ﻣﺴﺘﻔﻴﺾ ﻣﻰﻓﺮﻣﻮﺩ. ﺍﺑﻦﺍﻟﺎﻓﺼﺢ، ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺳﻠﺴﻠﻪﻯ ﺍﺳﺘﺒﺪﺍﺩﻳﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪﺍﺭﻯ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺍﺑﻦﺍﻟﻮﻗﺘﻰ ﻋﻈﻴﻢ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻧﺎﻗﻠﺎﺋﻰ، ﺍﺯ ﺧﻴﺮ ﻭ ﺑﺮﻛﺎﺕ ﻭﺟﻮﺩﺵ ﺑﻬﺮﻩﻫﺎ ﺑﺮﺩ. ﺍﺯ ﻛﺘﺎﺏ ﺍﻧﺪﺭﺯﻧﺎﻣﻪ، ﻓﻘﻂ ﺩﻭ ﻧﺴﺨﻪﻯ ﺧﻄﻰ ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﻮﻟﺎﻧﺎ ﺍﻓﺼﺢ ﻭ ﺍﺑﻦ ﺍﻟﺎﻓﺼﺢ ﺑﺎﻗﻰﻣﺎﻧﺪﻩ ﻛﻪ ﺻﺤﺖ ﻧﺴﺨﺖ ﺩﻭﻳﻢ، ﻭ ﺳﻠﺎﻣﺖ ﻣﻨﺪﺭﺟﺎﺕ ﺁﻥ، ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺍﻛﺎﺑﺮﻣﺤﻘﻴﻘﻦ ﺑﻴﻜﺎﺭ ﻭ ﻣﻐﺮﻭﻗﻴﻦ ﻛﺒﻴﺮ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﻫﺮﺩﻭ ﻧﺴﺨﻪﻯ ﺩﺳﺘﻨﻮﻳﺲ، ﺩﺭﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻯ ﺷﺨﺼﻰ ﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗﺎﻯ ﺣﺎﺝ ﺁﻓﺎ ﺯﻳﻦﺍﻟﻜﺎﺗﺒﻴﻦ ﺳﺮﻗﺖﺁﺑﺎﺩﻯ، ﺑﺮﺍﻯ ﻧﺴﻞﻫﺎﻯ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﺤﻔﻮﻅ ﻭ ﻣﻠﺤﻮﻅ ﺍﺳﺖ. ﻣﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻏﻮﺭ ﺩﺭﻋﺎﻟﻢ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺩﻳﺎﻥ، ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻣﻜﺘﻮﺏ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﻮﺯﻩﻯ ﻫﻤﺖ ﻭ ﺣﻤﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻣﺼﺮﻭﻑ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺳﻰ ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﻋﻤﺮ ﮔﺮﺍﻧﺒﻬﺎﻯ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ، ﺍﻳﻦ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺰﺭﮒ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﭘﺪﺭﺳﻮﺧﺘﮕﻰ ﻛﺮﺩﻳﻢ. ﺍﻳﻦ ﻣﺼﺤﺢِ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ، ﻧﺴﺨﺖ ﺧﻮﺩِ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻓﺼﺢﺍﻟﻤﺘﻘﻠﺒﻴﻦ ﺭﺍ ﺳﺮﻣﺸﻖ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻨﻘﻴﺢ ﻭ ﺍﻧﺪﻛﻰ ﺗﻠﻘﻴﺢ، ﺑﻪ ﻧﺸﺮ ﺁﻥ ﻣﺒﺎﺩﺭﺕ ﻭﺭﺯﻳﺪ.
ﺷﻴﻮﻩﻯ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﺪﻳﻨﻘﺮﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﻫﺮﺑﺎﺭ ﻳﻜﻰ ﺩﻭ ﺍﻧﺪﺭﺯ ﻭ ﻳﻜﻰ ﺩﻭ ﺩﻋﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺑﺮﻭﻣﻨﺪﺵ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻪﻯ ﻓﺨﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﺣﻘﻪﺑﺎﺯﻯ ﻭ ﺣﺮﺍﻣﺰﺍﺩﮔﻰ ﺍﺳﺖ ﻣﻰﺁﻣﻮﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ.
ﺍﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﺍﺷﻌﺎﺭﻯ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺘﻦ ﺁﻣﺪﻩﺍﻧﺪ، ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻰ، ﺣﺎﺻﻞ ﺫﻭﻕ ﺑﻰﻣﺜﺎﻝ ﻭ ﻃﺒﻊ ﻟﺎﻳﺰﺍﻝ ﻣﻮﻟﺎﻧﺎ ﺍﻓﺼﺢ ﺍﺳﺖ. ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﺍﺷﻌﺎﺭ، ﭘﻴﺶ ﻳﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺣﻴﺎﺕ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ، ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﺑﻨﺎﻡ ﻭ ﺳﺎﺭﻗﺎﻥ ﻛﺎﻟﺎﻧﻌﺎﻡ ﻣﺼﺎﺩﺭﻩ ﺑﻪ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﻭ ﻣﻜﺘﻮﺏ ﮔﺸﺘﻪ ﺍﺳﺖ!
ﺑﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻨﺎﺏ ﺣﺠﺖﺍﻟﺎﺍﺻﻠﺎﺡ ﻋﻴﻨﻌﻠﻰﺧﺎﻥ ﺧﺮﺍﺏﺁﺑﺎﺩﻯ ﺭﺍﻛﻪ ﻣﺘﻦ ﻣﻨﻘﺢ ﺍﻳﻦ ﺟﺎﻧﺐ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﻭ ﺳﺮﻗﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮﺧﻰ ﻧﻜﺎﺕ ﺩﻗﻴﻘﻪ ﻭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺭﻗﻴﻘﻪ ﺭﺍ ﮔﻮﺷﺰﺩ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ، ﺳﭙﺎﺱﺑﮕﺰﺍﺭﻡ.
ﻟﺎﺯﻡ ﺑﻪ ﺫﻛﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦِ ﺍﺳﺎﺳﻰِ ﻧﺒﺸﺘﻪ ﻭ ﻧﺎﻧﺒﺸﺘﻪﻯ ﻣﻠﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻪ، ﺩﺭﺑﺎﺭﻩﻯ ﺍﺻﻮﻝ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺩﺭ ﻗﺮﻭﻥ ﺣﺎﺿﺮﻩ ﻭ ﻣﺴﺘﻘﺒﻞ، ﺑﺎ ﺍﻟﻬﺎﻡ ﺍﺯ ﺍﻧﺪﺭﺯﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺪﻧﺎ ﺍﻓﺼﺢ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪﻯ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺭﺍﻩ ﻳﺎﻓﺘﻪﺍﻧﺪ.

خطبه ای از ﻓﺼﺢﺍﻟﻤﺘﻘﻠﺒﻴﻦ

  ﺟﻤﻌﻪﻯ ﺩﻭﻳﻢ

ﺍﻧﺪﺭ ﺁﺩﺍﺏ ﺷﺎﻋﺮ ﺷﺪﻥ

ﻓﺮﺯﻧﺪﻡ! ﺍﮔﺮﭼﻨﺎﻥ ﺣﺎﺩﺙ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻨﺎﭼﺎﺭ ﺷﺎﻋﺮ ﺷﻮﻯ _ ﺧﺪﺍﻳﺖ ﺩﻭﺭ ﺑﺪﺍﺭﺍﺩ ﻭ ﻧﺼﻴﺐ ﻧﮕﺮﺩﺍﻧﺎﺩ!_ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺍﺳﺒﺎﺏ ﺷﺎﻋﺮﻯ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻛﻨﻰ، ﻃُﺮﻕ ﺷﻬﺮﺕ ﺑﺠﻮﻯ! ﺩﺭﻳﺎﺏ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺍﻋﺰّﻩ ﻭ ﻣﺸﺎﻫﻴﺮ ﻛﻴﺎﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺠﻤﺖ ﺗﻮ ﺑﺮﺁﻥﻫﺎ، ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻬﺮﺕ ﺗﻮ ﮔﺮﺩﺩ. ﺳﺨﻦ، ﮔﻨﺪﻩ ﮔﻨﺪﻩ ﻭ ﭘﺮﻋﺠﺎﻳﺐ ﺑﮕﻮ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺪﻧﺎﻡ ﻛﺮﺩﻥِ ﻣﺸﺎﻫﻴﺮ ﺑﻜﻮﺵ ﺗﺎ ﻣﻴﺪﺍﻧﺖ ﻓﺮﺍﺥﺗﺮ ﺁﻳﺪ! ﭼﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﻭ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭِ ﺭﻭﺑﻬﺎﻥ، ﻋﺎﻣﻰْﻣﺮﺩﻯ ﻧﺎﺩﺍﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮﺩ ﻭ ﻧﺎﻡ ﺧﻮﺩ ﻣﺒﺎﺭﻙ ﻭ ﻭﺯﻳﻦ ﻛﺮﺩ!
ﭘﺲ، ﺩﺭﺣﻴﺎﺕ ﻭ ﻣﻤﺎﺕِ ﺷﺨﺼﻰ ﻣﺸﺎﻫﻴﺮ، ﺗﺠﺴﺲ ﻭﺗﺤﻘﻴﻖ ﻓﺮﻣﺎ ﺗﺎ ﺩﺭﻳﺎﺑﻰ ﻛﻪ ﭼﻪﻣﻰﺧﻮﺭﻧﺪ ﻭ ﭼﻪ ﻣﻰﻧﻮﺷﻨﺪ ﻭ ﭼﻪ ﻣﻰﭘﻮﺷﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻛﺪﺍﻡ ﻛﺲ ﻧﺮﺩ ﻋﺸﻖ ﻣﻰﺑﺎﺯﻧﺪ! ﺑﻌﺪ، ﺁﻥ ﻫﻤﻪ ﺭﺍ ﻋﻴﺐﺷﻤﺎﺭ ﻭ ﻣﻜﺘﻮﺏ ﻛﻦ ﻭ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ، ﻧﺴﺨﻰ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺴﺎﺯ، ﭘﺲ، ﻧﺎﻣﻰ ﺍﺯﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖِ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﮔﻴﺮ ﻭ ﺑﻠﺎﺩ ﺑﻪ ﺑﻠﺎﺩ ﺑﻔﺮﺳﺖ. ﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ، ﻣﺸﺎﻫﻴﺮ ﺭﺍ ﺫﻟﻴﻞ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻰ ﺑﺪﻳﻞ ﻓﺮﻣﺎ!
ﺍﮔﺮ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭼﻨﺘﻪ ﭼﻴﺰﻯ ﻧﺒﻮﺩ، ﻣﺸﺘﻰ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﺍﻧﺒﺎﻥ ﻛﻦ ﻭ ﺩﺭﻫﻢ ﺑﻴﺎﻣﻴﺰ ﻭ ﺑﺎ ﺩﻳﺪﻩ ﻓﺮﻭﺑﺴﺘﻪ، ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺍﻧﺒﺎﻥﺑَﺮ ﻭ ﻟﻐﺎﺗﻰ ﭼﻨﺪ ﺑﺮﻭﻥﺁﺭ ﻭ ﭘﻴﺎﭘﻰ ﻳﺎ ﺯﻳﺮﻫﻢ ﺑﭽﻴﻦ ﺗﺎ ﺗﻮ ﺭﺍ، ﻧﻮﺍﺩﺭِ ﺍﺷﻌﺎﺭ، ﺣﺎﺻﻞ ﺁﻳﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺷﻌﺮ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﻳﺎ ﺷﻌﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻳﺎ ﺷﻌﺮﻛﻮﺳﻤﻮﻟﻮﮊﻯ ﻳﺎ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺑﻨﺎﻡ ﻭ ﻫﺮ ﺷﻌﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﺠﻠﻪﺍﻯ ﺑﻪ ﺯﻳﻮﺭ ﻋﻜﺴﻰ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻣﺰﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎ ﺗﺎ ﺷﻬﺮﻩﻯ ﻋﺎﻟﻢ ﺷﻮﻯ، ﺣﺘﻰ ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻀﺤﻜﻪ! ﻣﺮﻳﺪﺍﻧﻰ ﭼﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﻓﻨﺪِ ﺍﺳﺘﻤﺎﻟﺖ، ﮔﺮﺩ ﺧﻮﻳﺶ ﺁﺭ ﺗﺎ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﺎﺩ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺣﺠﻢ ﺑﻴﻔﺰﺍﻳﻨﺪ ﻭ ﺁﻭﺍﺯﻩﺍﺕ ﺑﻠﻨﺪ ﮔﺮﺩﺍﻧﻨﺪ. ﻳﺪﺍﻟﻠﻪ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﺸﺎﻋﺮﺍﻧﻜُﻢ!
ﺩﻟﺒﻨﺪﻡ! ﺩﺭﺷﻌﺮﻫﻨﺪﺳﻰ، ﻓﻘﻂ ﻣﻬﻨﺪﺱ ﺑﺎﺵ!، ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩﻯ ﻣﺮﺿﻴﻪ، ﻫﻮﻝ ﻭ ﻫﺮﺍﺱ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﺩ ﺑﺮﺧﻰ ﺧﻠﺎﻳﻖ ﻫﻤﻰﻛﻨﺪ، ﭼﻨﺪﺍﻥ ﻛﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺷﺎﻋﺮ ﺭﺍ ﺍﻋﻠﻢ ﻓﻀﻠﺎ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺑﻠﻪ ﺳﻔﻬﺎ ﻫﻤﻰ ﭘﻨﺪﺍﺭﻧﺪ. ﻳﺎ ﺷﺎﻋﺮ، ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻧﺎﺩﺍﻧﻰ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻴﺎﻝﺑﻨﺪﺩ! ﭘﻴﺮ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﺖ، ﻧﻪ ﺍﻧﺪﻳﺸﻴﺪﻥ ﺭﻭﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻪ ﺳﺨﻨﻰ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺠﺎﺳﺖ! ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻧﻴﻜﻮﺗﺮ ﻛﻪ ﭼﺮﻧﺪ ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻰ! ﺑﺮﻣﻨﻮﺍﻝ ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﺷﻌﺮ، ﺗﻮﺭﺍ ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﻯ ﺍﺯ ﺍﻧﺒﺎﻥ ﺩﺭﻛﺮﺩﻩﺍﻡ ﻛﻪ ﺑﺮﺗﻮ ﻓﺮﻭﻫﻤﻰﺧﻮﺍﻧﻢ ﺗﺎ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﺁﻳﺪ، ﺧﻮﺍﺳﺘﻦ، ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻦ ﺑﻮﺩ:

   ﺩﻫﺎﻥْﺭﻳﺨﺘﻪﻯ ۴۸۹۵۷۹

ﺭﺍﻩ، ﻣﻰﺭﻭﺩ
   ﻛﻪ ﻣﻰﺭﻭﺩ ﺭﺍﻩ
ﻭﻗﺘﻰ ﻛﻪ ﺭﺍﻩ ﻣﻰ ﺭﻭﺩ
   ﻣﻰ ﺭﻭﺩ ﺁﻩ، ﻭﻗﺘﻰ ﻛﻪ ﺭﺍﻩ
ﺳﻮﺭﺍﺥ ﻣﺎﻩ
ﻣﺎﻩِ ﺳﻮﺭﺍﺥ ﺩﺭ ﺗﻦ
ﻛﺞ ﺭﻳﺨﺘﻪﺍﻡ ﺩﺭ ﺳﻮﺭﺍﺥ ﺗﻦ.
ﺍﺯ ﺷﻨﺒﻪ ﺗﺎ ﺟﻤﻌﻪ ﺳﻮﺭﺍﺥ
ﺁﺥ
_ ﺷﺎﺥ!

ﻭﻗﺘﻰ ﻛﻪ ﺳﻮﺭﺍﺥ ﺩﺭ ﻫﻔﺘﻪ ﻣﻰﺭﻭﺩ
ﻫﻔﺘﻪ ﺩﺭ ﺳﻮﺭﺍﺥ
ﻭﺍﺥ ﻭﺍﺥ!
ﺗﻤﺎﻳﻞﻫﺎﻯ ﻣﻦ
ﺳﻮﺭﺍﺥﻫﺎﻯ ﺗﻮ ﺭﺍ ﻣﻰﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ
ﻭ ﺗﺤﻤﻞﻫﺎﻯ ﺗﻮ
   ﺳﻮﺭﺍﺥﻫﺎﻯ ﻫﻔﺘﻪ ﺭﺍ ﭘﺮﻣﻰﻛﻨﻨﺪ.
ﺍﺯ ﺩﺍﻳﺮﻩ ﺑﻪ ﻣﺮﺑﻊ ﺳﻔﺮﻣﻰﻛﻨﻢ
ﺩﻫﺎﻥ ﺯﺍﻭﻳﻪﻫﺎ
ﺑﻴﻀﻪﻫﺎﻯ ﺷﻜﺴﺘﻪ
ﻭﺍﻩ ﻭﺍﻩ!
ﻭﻗﺘﻰ ﻛﻪ ﻣﻰﺭﻭﺩ ﺁﻩ ﺍﺯ ﻣﺎﻩ
ﻣﻰﺭﻭﺩ ﻭﻗﺘﻰ ﻛﻪ ﻣﺎﻩ ﺍﺯ ﺁﻩ!

ﻭﻳﻠﺎﻥ ﺍﺑﻦ ﻳﺎﺭﺩﺍﻧﻘﻠﻰ ﻣﺘﺨﻠﺺ ﺑﻪ ﻣﺠﻨﻮﻥ ﻃﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻰ ﺩﺭ ﺗﺎﻭﻳﻞ ﺷﻌﺮ ﺑﺎﻟﺎ ﺷﺮﺣﻰ ﻣﺒﺴﻮﻁ ﺑﺮﭘﺎ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻧﺸﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺭﺍ ﺑﺎﺯﻧﻮﻳﺴﻢ ﺗﺎ ﻓﻬﻢﻫﺎﻯ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺗﻴﺰﺗﺮ ﺷﻮﺩ:

ﺭﺍﻩﻫﺎ ﺍﺯ ﺗﻤﺎﻳﻞﻫﺎﻯ ﺍﻳﻦ ﺷﻌﺮ، ﭘﻞﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻓﻬﻢﻫﺎﻯ ﻣﻦ ﻣﻰﮔﺮﻳﺰﺍﻧﺪ. ﺷﺎﻋﺮ ﺍﺯ ﺗﺮﺱ ﻓﻬﻤﻴﺪﻩ ﺷﺪﻥ، ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﻔﻬﻤﻰﻫﺎﻯ ﻣﻦ ﻣﻰﺭﻳﺰﺩ. ﺷﺎﻋﺮِ ﺩﻫﺎﻥﺭﻳﺨﺘﻪﻫﺎ، ﺩﺭﻣﺜﻠﺚ ﻣﻰﺷﻜﻨﺪ ﻭ ﻛﺞ ﻣﻰﺷﻮﺩ ﺩﺭ ﺩﺍﻳﺮﻩ ﺗﺎ ﺳﻮﺭﺍﺥﻫﺎ، ﺑﺮﺍﺳﺘﻜﺎﻥ ﺑﮕﺬﺭﻧﺪ...


ﻧﻘﻞ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﻳﺪ ﻳﻜﻰ ﺍﺯﺍﻳﻦ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ، ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺷﻌﺮﻯ ﺑﺮﻭﺯ ﺩﻫﺪ، ﻛﺘﺎﺏ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺍﻯ ﺑﺮﻭﺯ ﻳﺎ ﺑﺰﻭﺭ ﺩﺍﺩ! ﺩﺭﺁﻥ ﻣﻜﺘﻮﺏ، ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻋﺮﻯ ﺍﺯ ﺑﻠﺎﺩِ ﺯﻟﺰﻟﻪﺧﻴﺰ ﻭ ﺷﺎﻋﺮﮔﺮﻳﺰِ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺩﺭﺍﻓﺘﺎﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ، ﺩﺭﺷﻬﺮﺕ، ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﺳﺮﺍﻓﺘﺎﺩ! ﺣﻀﺮﺕ ﺳﺎﺭﻕ ﻋﻠﻴﻪﺍﻟﺴﻠﺎﻡ، ﺍﺯﺁﻥ ﭘﺲ، ﺍﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺭﺍ ﻧﻬﺎﻳﺖِ ﺍﻟﺒﺪﺍﻳﻊ ﻓﻰ ﻣﻀﺎﺣﻚﺍﻟﻔﺠﺎﻳﻊ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ ﻭ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺍﻳﻦ ﺳﻠﻮﻙ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﻟﻚ ﺭﺍ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ. ﺩﺭﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ، ﺷﺮﻁ ﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﻬﻮﺭِ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺭﺍ، ﺩﻫﺎﻥ، ﻣﻤﻠﻮ ﺍﺯ ﻧﺒﺎﺕ ﺍﻟﻔﺎﻅ ﻓﻀﻴﺤﻪ ﻭ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﺣﻀﻴﻀﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺎ ﺗﻮ ﺧﻮﺩ، ﻣﻈﻠﻮﻡﻧﻤﺎﺋﻰ ﻫﻤﻰﺗﻮﺍﻧﻰ ﻛﻨﻰ ﻭ ﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ، ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﻳﻨﺎﺭ ﻭ ﺩﺭﻫﻤﻰ ﻫﻤﻰ ﺳﺎﺯﻯ! (ﻟﻔﻈﻢ ﻛﻤﻰ ﺩﺭﻫﻤﻰ ﺑﺮﻫﻤﻰ ﺷﺪ ﻓﺮﺯﻧﺪﻡ ﻛﻪ ﻣﻐﻔﺮﺕ ﻣﺴﺌﻠﺖ ﺩﺍﺭﻡ!)

ﺑﺎﺭﻯ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺩﻟﺒﻨﺪﻡ! ﺍﻣﺸﺐ، ﺗﻮ ﺭﺍ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻰﻛﻨﻢ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻪ ﻛﺎﻡ ﻣﻰﻛﻨﻢ! ﺍﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺩﻋﺎ، ﺑﻪ ﻭﻗﺖ ﺩﻭﮔﺎﻧﻪ، ﺑﺮﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍﻥ، ﺗﺎ ﻓﺮﺩﺍﺷﺐ، ﺗﻮﺭﺍ ﻧﺼﺎﻳﺤﻰ ﺩﻳﮕﺮﮔﻮﻳﻢ:

(ﺩﻋﺎﻯ ﺟﻤﻌﻪﻯ ﺍﻭﻝ ﺩﺭ ﻧﺴﺨﻪﻯ ﺍﺑﻦﺍﻟﺎﻓﺼﺢ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻳﺮ ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ):

    ﺑﺎﺭﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ!

ﺗﺮﺍ ﺳﭙﺎﺱ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﻗﻮﻡ ﻣﺎ ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺨﺘﻰ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﮔﺮﻭﻩ ﮔﺮﻭﻩ ﺑﺮﻣﻰﺍﻧﮕﻴﺰﻯ! ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﻣﻰﺩﺍﻧﻰ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﻧﻔﺘﺨﻮﺍﺭ ﺭﺍ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺟﺰﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻧﻤﻰﺁﻳﺪ! ﻟﺬﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻋﻈﻤﺖ ﺗﻮ ﺯﺍﻧﻮﻣﻰﺯﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻯ ﻏﻠﺎﺕ ﻭ ﺣﺒﻮﺑﺎﺕ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺷﻌﺮﻳﺎﺕ ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮﺩﻯ! ﻭ ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﺪﺍﻧﺪ ﺍﮔﺮ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺟﺎﻯ ﺍﻳﻨﻬﻤﻪ ﺷﻌﺮ ﻭ ﻣﺤﺒﻮﺏ، ﺣﺒﻮﺏ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻰﻛﺮﺩﻧﺪ، ﻣﺤﺼﻮﻟﺎﺕ ﺍﺯ ﺷﺪﺕ ﻛﺜﺮﺕ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪ ﻭ ﻛﭙﻚ ﻣﻰﺯﺩ ﻭ ﺭﻭﺍ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻌﻤﺖ ﺍﻟﻬﻰ ﻛﭙﻚ ﺑﺰﻧﺪ! ﺣﺎﻝ ﺁﻧﻜﻪ ﺷﻌﺮ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﭙﻚ ﻧﻤﻰﺯﻧﺪ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪﺍﻯ ﻣﻰﺷﻮﺩ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﻴﻜﺎﺭﺍﻥ ﻛﻪ ﺑﺮﺁﻥﻫﺎ ﻧﻘﺪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺑﻴﻜﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﺁﻓﺘﺎﺏ ﺧﻤﻴﺎﺯﻩ ﻧﻜﺸﻨﺪ ﻭ ﺑﻴﻀﻪﻯ ﻣﺎﻭﺱ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺎﻟﺶ ﻭ ﺧﻮﺍﻫﺶ ﻧﻤﺎﻟﻨﺪ! ﭘﺲ ﮔﻤﺮﺍﻫﺎﻥ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺎﻯ ﺍﻳﻨﻬﻤﻪ ﻧﺎﻗﺪ ﻭ ﻣﻨﺘﻘﺪ، ﺗﺮﺍﻛﺘﻮﺭ ﻣﻰﺩﺍﺷﺘﻴﻢ، ﺑﺴﻰ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻰﺑﻮﺩﻯ! ﺑﺪﺍﻧﺎﻥ ﮔﻔﺘﻢ ﺍﻯ ﮔﻤﺮﺍﻫﺎﻥ ﺗﻴﺮﻩ ﺑﺨﺖ! ﺗﺮﺍﻛﺘﻮﺭ ﻓﻘﻂ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﺍ ﺷﺨﻢ ﻣﻰﺯﻧﺪ، ﺣﺎﻝ ﺁﻧﻜﻪ ﻧﺎﻗﺪﺍﻥ، ﺭﻭﺡ ﻭ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍ! ﭘﺲ ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮﻯ ﺍﺩﺑﻰ ﺗﻮ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ! ﺑﻪ ﺩﺭﺳﺘﻰ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺧﻴﻠﻰ ﺭﻫﺒﺮﻯ!
 
***
برگرفته از کتاب «باد در تنبان، به از باد در میدان»
گزیده ای از طنزهای مانی. انتشارات هومن. آلمان .

 
برای تهیه ی این کتاب که ۱۰ یورو قیمت دارد می توانید با نشانی زیر تماس بگیرید:
Asgari
Untere Heide str.۱۵
۴۴ ۷۹۳ Bochum
Germany
asgari@mani-poesie.de